به عنوان یک شخص بالغ اگر شما مهارتی مثل مدیریت و کنترل استرس را نداشته باشید بدون شک در دنیای امروز برای زندگی دچار مشکلاتی خواهید شد زندگی در عصر جدید سبب شده که عوامل استرس زا بیش از هر زمان دیگری باشند و همین امر باعث شده که کمتر کسی زندگی بدون تنش و استرس داشته باشد افراد با این سبک زندگی باید هرچه زود تر یاد بگیرند که استرس خود را مدیریت و کنترل کنند چرا که زندگی با استرس میتواند عواقب بسیار شدیدی در میان مدت و طولانی مدت داشته باشد به همین دلیل در این مقاله به شرح عوامل استرس زا میپردازیم و همچنین راهکار های ساده و پر استفاده ای را برای کنترل استرس ارائه میدهیم
استرس فشار روانی است که به دلیل چالشهای زندگی و عوامل بیرونی بر فرد وارد میشود؛ اگر این نیروی روانی بیش از تحمل فرد باشد باعث ایجاد استرس در وی میشود. البته استرس همیشه و به هر مقدار بد نیست. اگر استرس باعث شود که فرد در شرایط سخت بهتر عمل کند مفید است و حتی باعث پیشرفت افراد میشود. استرس در صورتی مضر است که ماندگار باشد و بر عملکرد فرد تاثیر منفی بگذارد. این حالت روانی علائم گوناگونی دارد از جمله: تفکرات نگران کننده، التهاب بدن، تکرر ادرار، تغییرات خلق و خو، کم طاقتی و از دست دادن صبر و تحمل، خستگی جسمانی و روانی، اختلال در خواب، تعریق بیش از حد، تغییر وزن و اشتها، اختلال در تمرکز حافظه و... . اگر شدت استرس بالا باشد ممکن است در آینده فرد به بیماری MS مبتلا شود.
داروی کنترل استرس
استرس سه مرحله دارد و در مرحله اول فرد وارد دورهی اخطار میشود، زمانی که خبر ناگوار یا هیجانانگیزی به فرد داده میشود و او این خبر را برای خود تفسیر و معنا میکند. در مرحلهی بعد اگر خبر ناراحت کنندهای باشد فرد وارد دورهی مقاومت میشود و به انکار این خبر میپردازد این مرحله تا زمانی ادامه دارد که بدن فرد برای پذیرش این خبر آمادگی پیدا کند و ممکن است ساعتها یا روزها طول بکشد. زمانی که وی این خبر را پذیرفت وارد دورهی فرسودگی میشود و در این مرحله بدن فرد آسیبپذیر میشود و ممکن است به افسردگی، وسواس، پرخاشگری، عصبانیت، پیری زودرس، سردرد، فشار خون بالا، سکته قلبی و... مبتلا شود.
در زندگی امروزی علتهای مختلفی برای بروز استرس در فرد وجود دارد؛ برخی از آنها از این قبیلاند، کمالگرایی افراطی، احساس مسئولیت و واکنش زیاد نسبت به نتایج منفی کارهای خود، نگرش منفی نسبت به خود و دیگران، واکنش بیش از حد به محرکهای تهدیدآمیز، عوامل ژنتیکی و ارثی، عوامل محیطی مثل سروصدا، مشکلات مالی. در این مسأله لازم است به تفاوت استرس و اضطراب توجه کنیم. این نکته را در نظر داشته باشید که علت استرس معمولاً بیرونی و مشخص است و فرد میداند به چه دلیلی استرس دارد اما منشأ اضطراب در درون فرد است و علت اصلی نگرانی و دلشوره او به صورت واضح مشخص نیست.
برای مدیریت و کنترل استرس راههای گوناگونی وجود دارد که با بکارگیری آنها میتوانید استرس خود را کنترل کنید. اگر به دنبال راه سریعی هستید مطلب درمان استرس در کمتر از یک ساعت را بخوانید. اول از همه، باید به خودتان ایمان داشته باشید و مطمئن باشید میتوانید استرس خود را مدیریت کنید. زیرا اگر خودتان را باور نداشته باشید و به توانایی خود برای کنترل استرس ایمان نداشته باشید، تلاشهای شما نتیجه نخواهد داشت. در ادامه چند راهکاری عملی برای کنترل استرس مطرح میکنیم. در کنار این راهکارها میتوانید با مشاوره گرفتن از روانشناسان متخصص و اجرای تکنیکهای آنان استرس خود را به خوبی کنترل کنید و گرفتار پیامدهای آن نشوید.
باید برای خود برنامهای منظم بچینید و کارهای خود را الویتبندی کنید. کارهایی که احساس میکنید اهمیتی ندارند و ضروری نیستند یا باعث ایجاد استرس در شما می شود را از برنامهی خود حذف کنید و سعی کنید کارهای نیمه تمام خود را به پایان برسانید و آنها را تمام کنید. با این اقدامات به زندگی خود نظم میدهید و شدت استرس خود را کم میکنید.
حمایت خانواده و دوستان باعث میشود تحمل شرایط استرسزا برای شما راحتتر شود و بهتر بتوانید با این موضوع کنار بیایید. همچنین ممکن است کسانی که شما را حمایت میکنند تجربههای مشابهی داشته باشند و بتوانند به خوبی شما را راهنمایی کنند. در حقیقت افرادی که از شما حمایت میکنند و پشتیبان شما هستند کمک میکنند تا شما این دوران را به سلامت پشت سر بگذارید.
طبق تحقیقات افرادی که خواب کافی و با کیفیت ندارند بیشتر در معرض استرس قرار میگیرند. توصیه میشود روزانه حداقل ۸ ساعت خواب کافی و مفید داشته باشید. کارهایی از قبیل گوش دادن به موزیک ملایم، خواندن کتابی لذتبخش و حمام آب گرم باعث افزایش کیفیت خواب میشود. همچنین در صورت امکان بهتر است در زمان خواب هیچ نور و صدایی وجود نداشته باشد. اگر قبل از خواب استرس داشتید و نگران بودید، سعی کنید مواردی که باعث ایجاد نگرانی در شما شده است را روی کاغذ بنویسید و با خود بگویید در زمان مناسب مسائلی را که باعث نگرانی شده است را حل میکنید.
ورزش کردن یکی از راههای مفید برای کنترل استرس است و باعث افزایش اعتماد به نفس در شما میشود؛ زیرا با ورزش کردن هورمون سروتونین که شادی آور است در بدن آزاد میشود و فرد میتواند استرس خود را مدیریت کند. همچنین میتوانید از تمرینات آرامبخشی مثل یوگا، ماساژ، پیادهروی، شنا، نقاشی کشیدن برای کنترل استرس خود استفاده کنید. زمانی که استرس شدید دارید چند بار نفس عمیق بکشید تا تاثیر آن را در کاهش استرس خود ببینید.
داشتن هدف در زندگی و پذیرفتن چالشهای آن یکی از راههای کاهش استرس است. شما باید آیندهای روشن و واقعبینانه برای خود داشته باشید. اگر کمال گرایی افراطی داشته باشید باعث میشود زمانی که در راه رسیدن به هدفتان با چالش مواجه میشوید دچار استرس زیادی شوید. بنابراین بهتر است آیندهای مثبت و مبتنی بر واقعیت برای خود در نظر بگیرید.
میتوانید از مواد غذایی، عرقیجات و داروهای گیاهی که باعث کنترل استرس میشود استفاده نمایید. این موارد باعث کاهش استرس میشود: دمنوش بابونه، عودهای آرامشبخش، بو کردن عطر اسطوخودوس، مصرف میوههایی مانند هلو و بلوبری، مصرف غلات، ماهی، گوشت قرمز و تخم مرغ. همچنین این نکته را در نظر داشته باشید که باید مصرف کافئین را در رژیم غذایی خود محدود کرده و از مصرف الکل و مواد مخدر پرهیز کنید.
بعضی از افراد برای این که بتوانند استرس خود را کنترل کنند کارهایی انجام میدهند که ممکن است به طور موقتی استرس آنها کاهش پیدا کند ولی باعث میشود که به آن کارها وابسته شوند و نتوانند عادت خود را ترک کنند. از جمله این عادتها میتوان به این موارد اشاره کرد:
-سوء مصرف الکل و مواد مخدر
-دوری کردن از فعالیتهای اجتماعی و عادت به تنهایی
-مصرف خود سرانه قرصهای آرام بخش بدون مشورت با پزشک
-خواب زیاد و تنبلی
-عدم تمایل به انجام دادن کارها و شرکت در فعالیتهای اجتماعی
-خودارضایی
- تبدیل استرس به خشم یا خشونت فیزیکی و کلامی
اگر شدت استرستان به اندازهای بالا است که نمیتوانید آن را کنترل کنید، توصیه میشود با روانشناسان متخصص مشورت کنید و از راهکارهایی که میدهند بهره ببرید تا بتوانید استرس خودتان را کنترل و مدیریت کنید و از پیامدهای ناگوار آن دور بمانید. در مواردی که فرد دچار استرس شدید باشد و این مسأله در عملکرد اجتماعی، شغلی، تحصیلی و... تاثیر منفی بگذارد، علاوه بر روان درمانی ممکن است به تشخیص مشاور از دارو درمانی نیز استفاده شود.